صنعت ریخته گری از صنایع اساسی و زیر بنایی هر کشوری محسوب می شود زیرا که بوسیله ی آن قطعات مورد نیاز و اصلی دیگر صنایع تولید می شود که در تعریف آن به زبان ساده می توان گفت: صنعت ریخته گری ینی توانایی ذوب فلزات و ریختن آن در قالب های دلخواه و مورد نظر و سپس سرد کردن آن تا شکل و قطعه ی مورد نظر به طرز دلخواه تولید شود.
امروزه هر کشوری که در ساخت قطعات فلزی قوی، توانا تر است به جرات می توان گفت صنعت قوی تری دارد. برای مثال برای ساخت هواپیمای شخصی دو موتوره جت، موتور های آن فقط با یک پیچ از جنس نیکل به بدنه هواپیما متصل می شوند که بسیار گران قیمت می باشد.ساخت جرثقیل های بزرگ، ساخت قطعات داخل موتور خودرو ها که دمای زیادی را تحمل میکنند مسلما توانایی ساخت فولادی با قدرت و استقامت بالاتر برتری کیفیت و قدرت در محصول را به دنبال دارد که در نتیجه ی آن مشتریان بیشتر و اقتصادی قوی تر را رقم می زند. این ها چند مثال از ارزش و اهمیت این صنعت ارزشمند بود تا به اهمیت آن پی ببرید.
توانایی ساخت سازه های فلزی قوی علاوه بر اقتصاد قوی صنعت نظامی را نیز تحت شعاع قرار می دهد و می تواند بر توانایی ساخت سازه های نظامی را نیز تاثیر گذار باشد و رتبه ی آن کشور را از لحاظ نظامی نیز تحت تاثیر قرار دهد.
حال با ما همراه باشید تا در ادامه ی این مقاله ی ارزشمند به بررسی موارد گوناگون این صنعت بپردازیم که مطالعه ی آن جالب توجه می باشد.
تاریخچه ریخته گری در جهان
صنعت ریخته گری قدمتی 7 هزار ساله و در مواردی گفته شده 10 هزار ساله دارد و قدیمی ترین محصول کشف شده قورباغه ی مسی است که بر می گردد به 3200 سال قبل از میلاد مسیح. در گذشته ازین صنعت کاربرد های فراوانی می شد که متداول ترین آن در صنایع نظامی گذشته ساخت سلاح های جنگی همچون شمشیر، سر نیزه، گرز، تبر و.. و در امور روز مره و زندگی عادی مردم ساخت وسایل کشاورزی، داس، چاقو و… از صنعت ریخته گری یا آهنگری استفاده می شد.
با گذشت زمان کم کم پیشرفت در آهنگری ها روند رو به رشد و سیر صعودی به خود می گیرد که طوریکه انسان موفق به ساخت تیر آهن هایی برای ساختن در ها، ابزار های نظامی بزرگ، ستون ها، ناقوس کلیساها و.. می شود.نمی توان گفت که اولین آهنگر یا ریخته گر چه کسی است زیرا شواهد تاریخی در مناطق گوناگون یافت شده که مهمترین آن در ایران قدیم، مصر و چین بوده.
در میان سرگذشت پیامبران خداوند آهن را در دستان سلیمان نبی رام ساخت و علم شکل و فرم فلزات را به نوعی برای ساخت زره برای غلبه بر دشمنان آن حضرت به ایشان آموزش داد. از جهتی جنیان در خدمت این پیامبر بزرگ بودند و برای ایشان دیگ های بزرگ مسی درست می کردند.
در روایات ایشان صنعت گران مغلوب را به آموزش ریخته گری و آهنگری به یاران خود می گمارد تا برای ساخت سلاح های جنگی برای لشکر خود بتوانند ازین علم ارزشمند استفاده کند.
بخش قابل توجه برتری یک کشور در گذشته در جنگ ها به برتری کیفیت و استقامت سلاح های جنگی آن کشور مربوط می شد که این امر مدیون صنعت گران و هنر آنان بود. در سریال جومونگ که در دهه ی پیش پخش شده بود این امر به وضوع به تصویر کشیده شد که برای سلاح های فولادی یک کشور مغلوب و مطیع کشور دیگری میشد.
از دیگر نماد های ریخته گری و آهنگری قهرمان اسطوره ای مان در شاهنامه ی فردوسی است که نام آن کاوه ی آهنگر است که با قیام خود بر علیه ضحاک بساط ظلم و ستم را در زمان خود برچید.
چنگیز خان خونخوار که پا به هر سرزمینی میگذاشت اثاری جز ویرانی و کشتار های وحشیانه، بر جای نمی گذاشت در میان اسیرانی که تماما سر می برید صنعت گران را زنده نگه می داشت و به کشور خود می فرستاد تا از علم و هنر آنان استفاده کند.
همانطور که مشاهده می کنید صنعت ریخته گری از صنایع ارزشمند و زیر بنایی است که در تاریخ و اکنون بسیار مورد توجه است.
ریخته گری در انقلاب صنعتی اروپا
به جرات می توان عامل اصلی پیشرفت انسان را مدیون صنعت ریخته گری دانست. این مهم خود را در انقلاب صنعتی به وضوع بر همگان نمایان کرد با استفاده و ارتقا دانش در صنعت ریخته گری بشر به پیشرفت های چشمگیری دست می یابد بطوریکه این صنعت زیر بنای پیشرفت های بشر و تکنولوژی می شود و این دوران را از گذشته ی چندین هزار ساله ی خود جدا می کند که دستاورد هایی همچون: ساخت پل ها و صنایع ماشین سازی که راه آهن و لوکوموتیو ها و خودرو از جمله ی اثار آن است را شامل می شود.
طبیعتا هر کدام ازین موارد شامل زیر مجموعه های دقیق و پیچیده ای است که به تنهایی میتوان هر کدام را یک سیستم نامید مثلا خودرو که خود از چند صد یا چند هزار قطعه تشکیل می شود یا لوکوموتیو ها و صنایع پشتیبانی آن همچون پالایشگاههای فراورده های نفتی که پیشرفتی بس بزرگ و چشمگیر در آن زمان به حساب می آمد.
انواع مختلف روش های ریخته گری
ریخته گری در کل از نظر نوع قالب به دو بخش تقسیم می شوند: قالب های یک بار مصرف و قالب های دایمی.
ریخته گری در قالب های یکبار مصرف:
همانطور که از نامش پیداست بعد از انتقال مواد مذاب به این قالب ها برای درآوردن قطعه قالب باید تخریب شود به همین دلیل به آن قالب یک بار مصرف می گویند. پرکاربردترین نوع این قالب ها، قالب ماسه ای است که دارای انواع مختلفی می باشد همچون: ماسه های سیلیسی، چراغی، زیرکونیایی و… که برای سفت کردن آن گاز CO2 مورد استفاده قرار می گیرد. روش قالب گچی و روش قالب دقیق که جنس آنها از گچ و سرامیک است از این فرایند نیز پیروی می کنند.
7 راز موفقیت در شرکت های صنعتی
ریخته گری در قالب های دایمی:
این نوع ریخته گری در قالب های فلزی انجام می گیرد. نام دیگر این روش ریخته گری غیر انبساطی است. از ویژگی های قالب دایمی این است که فشاز مواد مذاب به خود آن است که باعث کم شدن درصد انقباض و عیب های حاصله از آن می شود در این روش به خاطر بیشتر بودن سرعت انتقال حرارت خواص مکانیکی معمولا بالاتر است.
صنعت ریخته گری با توجه به قدمت کهن آن که زیر بنای صنایع مختلف است روش های مختلفی دارد و به چهار دسته ی اصلی که هر یک دارای زیر مجموعه های مختلفی است تقسیم می شود که آنها را نام می بریم.
سنتی
قالب دایم
ریخته گری ماسه شیمیایی
روش های خاص
ریخته گری قدیمی سنتی
این روش خود به سه بخش تقسیم می شود:
ماسه تر
ماسه خشک
اتوماتیک
ثبت رایگان آگهی تولیدی، صنعتی و تجاری
ریخته گری قالب دایم:
این دسته که به دو بخش تقسیم می شود:
دایکست تخت فشار
دایکست گرانشی
ریخته گری ماسه شیمیایی:
ریخته گری پوسته ای
ریخته گری سدیم سیلیکات
ریخته گری بدون پخت
ریخته گری با روش های خاص:
در این دسته روش های متنوعی وجود دارد.
ریخته گری دقیق
ریخته گری پیوسته
ریخته گری در خلا
ریخته گری گریز از مرکز
ریخته گری در گچ
ریخته گری الگوی تبخیر شونده
ریخته گری پوسته سرامیکی
ریخته گری دوغابی
رخته گری با همزن
ریخته گری با قالب ماسه ای :
روشی که برای تهیه و ساخت قالب از ماسه استفاده می شود. نسبت استفاده ماسه برای مواد مورد نظر چهار یا پنج برابر است. خود ماسه به دو دسته ی ماسه طبیعی و ماسه دریاچه تقسیم می شود. این ماسه ها دارای ماده ای نسوز هستند که مناسب برای ریخته گری است که نام آن سیلیکا می باشد. میزان درشتی ماسه باید متعادل باشد به طوری که کوچکی آن در حدی باشد که فشرده شود و درشتی آن نیز در حدی باشد که گاز های تشکیل شده در هنگام کار از منافذ آن بتوانند بیرون روند.
در قالب های با ابعاد بزرگتر از ماسه سبز استفاده می شود که این ماسه ترکیبی از ماسه، خاک رس، و کمی آب می باشد.
ریخته گری دقیق:
این روش با نام های دیگری همچون مومی و ظریف نیز شناخته می شود. سالهای زیادی است که این روش برای تولید قطعات ظریف و با کیفیت بالا استفاده می شود. در این روش با استفاده از قالب هایی از جنس سرامیک و مواد دیر گداز قطعاتی پیچیده با دقت و ظرافت بالا و سطح صاف تر نسبت به روش های دیگر تولید کرد.
معایب ریخته گری
صنعت ریخته گری همانند هر صنعت دیگری دارای عیوب و خطاهایی است که به دلیل دو فرایند اصلی در ریخته گری همچون جریان سیال و انجماد ایجاد می شود که می توان به موارد اشاره کرد:
عیب های ناشی از جریان سیال
عیب های ناشی از انجاد
گسیختگی گرم
ترک وابسته به محدود شدن
ترک های سرد
انقباض
جدایش
گاز خارج نشده یا به دام افتاده، تخلخل گازی
حبس هوا
پوست زخم
انجام سطح
فلاش
ناپیوستگی در ریخته گری
اعوجاج
اعوجاج که در قالب سازی و صنعت ریخته گری به انحرافی است که دلیل اصلی آن سطوح قسمت های مختلف با طرح مدنظر همخوانی ندارد رخ می دهد و دلیل اصلی آن تنش ها و عوامل باقیمانده قالب ریزی شده است اگر عمل انقباض یکنواخت باشد قالب دار اعوجاج یا تغییر ظاهر و شکل نمی شود و به راحتی کوچک می شود. با این حال راه رسیدن به انقباض یکنواخت و کم بسته به عوامل بسیاری است همچون جهت گیری های بافتی، سرد کردن قالب، طراحی و قالب و قطعات و شرایط انجام پروژه کار پیچیده ای است که باید برای دستیابی به نتیجه ی دلخواه و مطلوب باید عوامل مختلفی را مد نظر قرار داد.
امیدواریم این مقاله برای شما خوانندگان عزیز کارایی لازم را داشته و مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.
