هر بخشی از جهان دارای مواد معدنی طبیعی است که در دل زمین شکل گرفته و میتوان از آنها برای اهداف مختلفی استفاده کرد. برای این امر ابتدا لازم است پتانسیل یک منطقه برای وجود یک ماده معدنی ارزشمند بررسی شده و پس از تایید مهندس معدن، چنانچه عملیات استخراج سود آور بود، آن ماده معدنی از دل زمین استخراج شود. سنگهای معدنی به شکل خام قابل استفاده نبوده و باید تغییراتی روی آنها انجام شود تا بتوان در تولید محصولات دیگر از این مواد استفاده کرد.
این تغییرات شامل کوچک کردن اندازه سنگها و جداسازی ناخالصیها از ماده ارزشمند سنگ معدن است. برای این امر از دستگاههایی نظیر سنگ شکن، فیدر، نوار نقاله، ماسه ساز، ماسه شور، خشک کن و … استفاده میشود که هر کدام از آنها نقشی کلیدی در تولید محصول با کیفیت ایفا میکنند. شاید بتوان سنگ شکنها را مهمترین تجهیزات در خطوط فرآوری سنگهای معدنی دانست زیرا بدون آنها امکان بهره برداری از مواد معدنی وجود ندارد.
سنگ شکنها بسته به محل قرار گیری خود در سه دسته کلی طبقه بندی میشوند:
سنگ شکن اولیه: اولین دستگاهی که در خط فرآوری مواد معدنی نصب میشود، سنگ شکن فکی یا هیدروکن است که به آنها سنگ شکنهای اولیه گفته میشود. این دستگاهها مواد معدنی را به صورت خام دریافت کرده و اندازه آنها را به اندازه قابل توجهی کاهش میدهند.
سنگ شکن ثانویه: پس از سنگ شکنهای اولیه دستگاههای دیگری تحت عنوان سنگ شکن ثانویه در خط فرآوری قرار میگیرد که وظیفه آن کاهش اندازه سنگ تا چندین سانتی متر است. پرکاربردترین نوع سنگ شکنهای ثانویه، سنگ شکن کوبیت، ضربهای و هیدروکن است.
سنگ شکن ثالثیه: در خطوط تولید شن و ماسه نیاز به نصب دسته دیگری از سنگ شکنها به نام سنگ شکن ثالثیه وجود دارد که وظیفه آنها به حداقل رساندن اندازه مواد معدنی است. در واقع خروجی این سنگ شکنها اندازه بین 1 الی 6 میلیمتر داشته و بدون آنها امکان تولید قیر یا آسفالت وجود ندارد.
تفاوت سنگ شکن هیدروکن و فکی چیست؟
از جمله شناخته شده ترین انواع سنگ شکن معدن، سنگ شکن هیدروکن و فکی است که تفاوتهای کلی با یکدیگر دارند. در ادامه به معرفی این دو دستگاه خواهیم پرداخت.
سنگ شکن هیدروکن
یکی از قویترین نوع سنگ شکنها، سنگ شکن هیدروکن است که توانایی خردایش سنگهای سخت و نیمه سخت را دارد. از این دستگاه میتوان به عنوان یک سنگ شکن اولیه یا ثانویه استفاده کرد. از جمله بزرگترین نقاط قوت این سنگ شکن که باعث تمایز آن نسبت به سایر مدلها شده، ظرفیت بالای خروجی و ورودی آن است که اجازه فرآوری حجم زیادی از مواد معدنی را به کارفرما میدهد. یکی دیگر از ویژگیهای مثبت این سنگ شکن، وجود سیستم روغن کاری خاصی است که به کارخانجات اجازه میدهد حتی در مکانهای خشک و گرم هم از آن استفاده کنند.
خردایش در این دستگاه توسط دو قطعه منتل و کانکیو صورت میگیرد. سنگهای معدنی از طریق ورودی به داخل دستگاه هدایت شده و پس از آن با بسته شدن فاصله بین دو قطعه منتل و کانکیو، اندازه سنگها کاهش مییابد. در واقع فشار وارد شده ناشی از حرکت این دو به قدری است که باعث کوچکتر شدن اندازه سنگهای ورودی میگردد. بر روی سنگ شکن هیدروکن یک جک بالابرنده وجود دارد که میتوان اندازه خروجی دستگاه را با کمک آن تعیین کرد. علاوه بر آن سرعت عبور سنگها هم به وسیله اکسنتریک قابل تنظیم خواهد بود.
سنگ شکن فکی
شناخته شده ترین نوع سنگ شکن اولیه، سنگ شکن فکی است که در خطوط تولید کوچک و بزرگ کاربرد دارد. این سنگ شکن توانایی قابل قبولی در خردایش سنگها داشته و میتوان برای انواع مواد معدنی از آن کمک گرفت. عملیات خردایش در سنگ شکن فکی با کمک دو شانه فک ثابت و متحرک انجام میگیرد. سنگهای معدنی بین این دو فک قرار گرفته و با حرکت فک متحرک به سمت فک ثابت، به دلیل فشار وارد شده اندازه سنگها کاهش مییابد.
برای نصب سنگ شکن فکی در یک خط تولید نیاز به فیدر خواهید داشت تا مواد معدنی با این فیدر به داخل دستگاه هدایت شوند اما سنگ شکن هیدروکن نیازی به فیدر ندارد. از سمت دیگر قیمت سنگ شکن فکی مناسبتر از سنگ شکن هیدروکن است اما در صورتی که نیاز به خردایش حجم بالایی از مواد معدنی دارید، سنگ شکن هیدروکن با ظرفیت بالا گزینه مناسبتری به شمار میرود.
