معادن ایران
ایران جز کشورهایی است که بیشترین ذخایر مواد معدنی را در خود جای داده است و از دل معادن آن، مواد ارزشمندی استخراج می‌شود. کشور ایران یکی از صادرکنندگان عمده نفت است اما در کنار نفت مواد معدنی کاربردی دیگری هم در نقاط مختلف آن وجود دارد. نفت و گاز طبیعی بر اقتصاد ایران تسلط زیادی داشته و صادرات نفت منبع اصلی درآمد است؛ به طوری که بیش از 80 درصد درآمدهای ارزی شامل درآمد حاصل از صادرات نفت می‌شود.
بخش معدن ایران همچنان توسعه نیافته است، اما این کشور یکی از صاحبان مهم مواد معدنی در جهان است. ایران دارای 7 درصد کل مواد معدنی جهان و ذخایر اثبات شده فلزی و غیرفلزی است که حجم آنها 55 میلیارد تن تخمین زده می شود. بر اساس گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا، ایران دارای بزرگترین ذخایر روی، دومین ذخایر مس، دوازدهمین سنگ آهن و دهمین اورانیوم با ذخایر قابل توجه سایر مواد معدنی مانند سرب، کرومات، زغال سنگ منگنز و طلا است.
در دهه گذشته، ایران سرمایه گذاری زیادی در بخش معدن و صنایع معدنی داشته و به دنبال افزایش صادرات مواد معدنی فرآوری شده به جای مواد خام است. اهداف چشم انداز 2025 ایران شامل افزایش تولید سالانه فولاد خام به 55 میلیون تن ، 800 هزار تن کاتد مس، 1.5 میلیون تن آلومینیوم، 300 هزار تن روی و 5000 کیلوگرم طلا است. در حال حاضر بیش از 114000 کارمند مستقیماً در معادن و بیش از 60000 کارمند در موسسات تولیدی مربوطه کار می‌کنند.
کدام استان ها بیشترین معادن را دارد؟
مهم ترین معادن ایران شامل معادن زغال سنگ، کانی های فلزی، شن و ماسه، مواد معدنی شیمیایی و نمک است. ایران با حدود 1 درصد از جمعیت جهان، بیش از 7 درصد از کل ذخایر معدنی جهان را در اختیار دارد. ذخایر بزرگ که عمدتاً توسعه نیافته باقی مانده‌اند عبارتند از: روی (بزرگترین ذخایر جهان)، مس (نهمین ذخایر بزرگ جهان در سال 2011، به گفته مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران)، آهن (دوازدهمین ذخایر بزرگ جهان در سال 2013 بر اساس سازمان زمین شناسی آمریکا). اورانیوم (دهمین رتبه جهان) و سرب (یازدهمین رتبه بزرگ جهان). این ذخایر در نقاط مختلف کشور وجود دارد اما بین استان‌های ایران، خراسان بیشترین معادن فعال در ایران را دارد. استان یزد هم با بیش از 50 نوع ماده معدنی رتبه اول را از نظر تنوع معدنی در ایران دارد. استان‌های کرمان و اصفهان هم مواد معدنی زیادی داشته و افراد زیادی در معادن آن مشغول به کار هستند.
پتانسیل های معدنی در استان یزد
حدود 32 نوع ماده معدنی مختلف در یزد شناسایی شده است که بارزترین آنها ذخایر سنگ آهن، سرب و روی است. یزد با وجود شرایط نامساعد آب و هوایی و بیولوژیکی دارای ذخایر معدنی فراوانی است و دومین قلب معدنی کشور است. استان یزد چهارمین استان صنعتی کشور و از نظر ذخیره معادن سرب و روی در ایران، در صدر قرار دارد. در حال حاضر بیش از 33 نوع ماده معدنی در 565 معدن استان یزد با ظرفیت استخراج سالانه بیش از 60 میلیون تن بهره برداری می‌شود. نرخ اشتغال بخش معدن در یزد بیش از 11800 نفر است و معدن چادرملو، سنگ آهن بافق، سرب و روی مهدی آباد که از جمله بزرگترین معادن کشور هستند، در استان یزد قرار دارند.
پتانسیل‌های معدنی استان زنجان
معادن سرب و روی انگوران واقع در ماهنشان در جنوب غربی استان زنجان یکی از بزرگترین معادن سرب و روی جهان است. رئیس اداره امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان آمار دقیقی از معادن این استان ارائه داده است:
” از 410 معدن موجود در استان زنجان، تعداد ۳۳۱ معدن دارای پروانه بهره‌برداری بوده و ذخیره قطعی این معادن بیش از ۶۳۰ میلیون تن و استخراج سالیانه آن ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تن است. این استان ۱۵ سنگ معدن تراورتن و ۶ معدن سنگ تزئینی مرمر دارد. بخشی از سنگ‌آهن هماتیت به میزان ۱۰۰ هزار تن در سال گذشته به کشور عراق صادر شد. همچنین میزان صادرات سرسین به کشور چین طی این مدت به میزان ۲۰ هزار تن بوده است.”
معادن استان سمنان
معادن نمک گرمسار یکی از منابع طبیعی و جاذبه های گردشگری استان سمنان است. بسیاری از این معادن در کوهستان و زیر زمین قرار دارند. خلوص نمک در بسیاری از این معادن بالای 98 درصد است و همین ویژگی نمک استان سمنان را از سایر مناطق متمایز می کند. در حال حاضر 92 معدن نمک در اطراف شهر وجود دارد که حدود 400 فرصت شغلی ایجاد می کند.
مهم‌ترین معدن خراسان: معدن فیروزه نیشابور، قدیمی ترین در جهان
استان خراسان معادن مختلفی دارد که مواد معدنی خروجی از آنها در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما مشهورترین سنگ معدنی این استان را می‌توان فیروزه نیشابور دانست. معدن فیروزه نیشابور قدیمی ترین معدن سنگ فیروزه جهان به شمار می رود. این معدن بزرگترین معدن فیروزه از نظر تولید و همچنین قدیمی ترین معدن فعال در جهان است. این معدن در تمام این 7000 سال فعال بوده و به طور مرتب استخراج شده است.
آبی، نجیب و ارسطوره‌ای از ویژگی هایی هستند که در سراسر جهان برای بهترین سنگ ایرانی استفاده می شود. فیروزه ایران در دنیا شناخته شده است و حتی برای سنجش کیفیت سایر فیروزه ها از آن استفاده می‌کنند. قدیمی ترین اثر به جا مانده از معدن فیروزه نیشابور، مجسمه‌ای به شکل گوساله است که حدود 7000 سال قدمت دارد و اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود. سنگ فیروزه از سالیان دور، مورد احترام اقوام مختلفی قرار گرفته و امروزه هم همراه داشتن آن سبب بالا رفتن اعتماد بنفس و دفع انرژی‌های منفی می‌گردد.
