تری سدیم فسفات، یک ترکیب معدنی می باشد که فرمول شیمیایی آن Na3PO4 است. شکل ظاهری این ماده، پودری سفید با کریستال های بی رنگ خواهد بود که این قابلیت را دارد تا در آب حل شود و محلول آبی آن قلیایی باشد. نام های دیگر این ماده، پالاینده شکر، پنتا سدیم تری فسفات، STPP، نرم کننده آب می باشند. تری سدیم فسفات، ماده قلیایی بسیار قوی با pH معادل ۱۲ خواهد بود که در صنایع غذایی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این آن در تولید شوینده ها، لاستیک و چاپ عکس هم استفاده می شود. در ادامه این مقاله، شما را بیشتر با طرز تهیه تری سدیم فسفات و تمامی کاربرد های آن آشنا خواهیم کرد؛ همراه ما باشید.
روش تولید تری سدیم فسفات
سدیم تری پلی فسفات، همانند سایر ترکیبات شیمیایی از فرآیند ها و واکنش های شیمیایی مختلفی تهیه خواهد شد. حال در این قسمت از مقاله شما را با 2 روش از بهترین روش ها برای طرز تهیه تری سدیم فسفات آشنا می کنیم که عبارت اند از:
1. در روش اول، سدیم کربنات و اسید فسفریک را با مقدار مساوی کاملا مخلوط می کنید و تا زمانی که دی اکسید کربن موجود در آن از بین نرفته باشد، باید بجوشد. پس از این فرایند، سدیم هیدروکسید را به این ترکیب اضافه می کنید و محصول نهایی این واکنش شیمیایی، سدیم تری پلی فسفات خواهد بود.
2. در روش دیگر یا همان روش دوم، فرآیند این گونه می باشد که تری سدیم فسفات موجود در اسید فسفریک خنثی خواهد شد و با تبخیر شدن و عمل کریستالیزاسیون تری سدیم فسفات به دست می آید.
انواع تری سدیم فسفات
تری سدیم فسفات، ماده ای کاربردی در دنیا صنعت خواهد بود که به علت خواص و ویژگی هایی که در بر دارد، آن در امور گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو دسته بندی این ماده بر اساس نوع گرید مصرفی آن تعیین خواهد شد. در این قسمت پس از اینکه طرز تهیه تری سدیم فسفات را یافتید، نوبت به یادگیری انواع این ماده است که به آن می پردازیم.
تری سدیم فسفات خوراکی
این نوع از سدیم تری پلی فسفات، ماده ای جامد خواهد بود که حالت آن پودری می باشد و رنگ آن سفید است. در تمامی مراحل تولید این ترکیب، نکات ایمنی کاملا رعایت می شوند و مصرف کنندگان می توانند از این ماده برای مصارف بهداشتی و همچنین خوراکی نیز استفاده نمایند. از جمله کاربرد های تری سدیم فسفات خوراکی، می توانیم به استفاده از آن به عنوان یک ماده افزودنی با خاصیت نگهدارندگی بالا به مواد غذایی مانند سوسیس و کالباس اشاره کنیم. از این رو، این ماده افزودنی در تهیه و تولید انواع کنسرو ها نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
تری سدیم فسفات صنعتی
نوع دیگر این ماده، تری سدیم فسفات صنعتی می باشد که به صورت مایع یافت خواهد شد. در واقع این ماده شیمیایی، توسط ۱۲ عدد مولکول آب با نماد شیمیایی H2O متبلور خواهد شد و در صنایع مختلف از جمله تصفیه آب، دیگ های بخار استفاده می شود. از سری کاربرد های دیگر تری سدیم فسفات صنعتی، استفاده آن در صنعت تولید محصولات شوینده، تمیز کردن عامل در آبکاری الکتریکی، حلال رنگ در رنگرزی پارچه و … می باشد
کاربرد های تری سدیم فسفات در صنایع مختلف
1. تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ غذایی
تری سدیم فسفات خوراکی، به عنوان نگه دارنده نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت و در مصارف گوشت و کنسرو ها نیز مصرف خواهد شد. بعد از طرز تهیه تری سدیم فسفات، بگوییم که این ماده یکی از عناصر محبوب در نان، کیک و مخلوط کیک می باشد. این ترکیب، نیز اغلب به محصولات گوشت و غذا های دریایی از جمله سوسیس، بیکن، گوشت و کنسرو ماهی تن اضافه خواهد شد تا بتواند به حفظ رطوبت، افزایش عمر مفید و جلوگیری از خرابی محصولات نام برده شده کمک بسزایی داشته باشد.
2. تری سدیم فسفات در پاک کنندگی
سدیم تری پلی فسفات در مواد شوینده و انواع پاک کننده ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این ماده منجر به نفوذ عمیق مواد شوینده به الیاف لباس و سایر سطوح ها می شود و از این رو به ایجاد کی لیت با یون های سخت کننده آب، کمک می کند تا ایجاد کف و حباب افزایش پیدا کند. همچنین این ترکیب به علت دارا بودن خاصیت قلیایی، می تواند در از بین بردن لکه ها بسیار موثر باشد و با خنثی کردن اسید موجود در آب، باعث نرمی آن شود.
3. تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ داروسازی
از این ترکیب عالی، برای مصارف دارویی جهت افزایش ترشح کلیوی یون H+ ، تنظیم غلظت سرمی کلسیم، اثر بافری در تعادل اسید ـ باز، دفع انگل ها در بدن و دارو های ضد کرم سمّی مورد استفاده قرار می گیرد.
4. تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ
تری سدیم فسفات علاوه بر اینکه کاربردهای بسیاری دارد، در خمیر دندان ها نیز برای گرفتن سختی آب مورد استفاده قرار می گیرد. عمده صنایع مصرف کننده این ماده، شامل صنایع سرامیک سازی، معدنی، صنایع تولید کاغذ و صنایع پتروشیمی خواهند بود.
کاربرد ﺗﺮی ﺳﺪﯾﻢ ﻓﺴﻔﺎت به صورت خلاصه
همان گونه که در بالا گفته ایم، تری سدیم فسفات کاربرد های فراوانی در صنایع مختلف دارد که در این قسمت به صورت خلاصه آن ها را برای تان شرح خواهیم داد؛ آن کاربرد ها عبارت اند از:
● در گرفتن سختی آب به خصوص در پودر های لباسشویی کاربرد دارد.
● این ماده در تولید مواد شوینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
● در صنعت تصفیه آب کاربردی می باشد.
● پس از طرز تهیه تری سدیم فسفات از آن در صنایع سرامیک سازی استفاده خواهد شد.
● در صنایع معدنی به کار می رود.
● همچنین از این ماده در صنایع تولید کاغذ استفاده خواهد شد.
● در صنایع پتروشیمی و نیروگاه ها کاربرد بسیاری دارد.
● در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار می گیرد.
● از سدیم تری پلی فسفات در صنایع غذایی به عنوان ماده افزودنی خوراکی برای نگهدارنده رطوبت استفاده خواهد شد.
● این ترکیب در تولید لاستیک کاربردی می باشد.
● برای چاپ عکس استفاده خواهد شد.
چه افرادی نباید از تری سدیم فسفات استفاده کنند؟
تری سدیم فسفات به میزان کمی در مواد غذایی استفاده می شود که آن مقدار اصلا ضرری برای تمامی انسان ها ندارد. اما برخی از افراد به دلایل گوناگون نمی توانند از تری سدیم فسفات استفاده نمایند. آن افراد کسانی هستند که از بیماری های زیر رنج می برند:
1. افراد درگیر بیماری های کلیوی
2. افراد مبتلا به مشکلات گوارشی
3. افراد درگیر بیماری پوکی استخوان
4. افراد مبتلا به بیماری های قلبی
