چکیده : برند های تولید کننده فیلتراسیون شرکت های تولید کننده تجهیزات پنوماتیک به دلیل کارایی بسیار زیاد و حیاتی واحد مراقبت از تولید این ابزار غافل نشده و آن را در انواع دو تکه یا سه تکه و به صورت فیلتر و رگلاتور تکی تولید کرده اند. تمامی این واحد مراقبت ها مکانیزم مشابهی دارند و یکی از عوامل افزایش طول عمر سیستم های پنوماتیک و تجهیزات به کار رفته در آن محسوب می شوند. SMC Corporation ژاپن Festo AG & Co. KG آلمان Bürkert آلمان AirTAC چین Metal Work Pneumatic ایتالیا Parker Hannifin ایالات متحده آمریکا Norgren بریتانیا Aventics آلمان PNEUCONTROL چین
واحد مراقبت در سیستم های پنوماتیک
واحد مراقبت (FRL) در سیستم های پنوماتیک وظیفه ی آماده سازی هوای فشرده از سمت منبع هوا را برعهده دارد، معمولا هوای خروجی از کمپرسور دارای ذرات گرد و غبار، رطوبت است که باعث آسیب به تجهیزات داخل سیستم می شود.
همان طور که گفتیم مضرترین و بدترین اتفاق برای سیستم های پنوماتیک وجود رطوبت است. واحد مراقبت با استفاده از ابزارهایی که درون خود جای داده است این هوا را تمیز، تنظیم و روغن کاری می کند تا آماده ی استفاده در سیستم شود.
واحد های مراقبت به صورت دو تکه (دو قلو) و سه تکه تولید شده اند اما مدل رایج و پرطرفدار آن دو تکه ها می باشند. عمل فیلتر کردن هوا در قسمت های اول و دوم واحد مراقبت انجام می شود و در قسمت پایانی روغن کاری انجام می شود.
جنس بدنه ی واحد مراقبت ها معمولا از آلومینیوم و پلیمر مقاوم در برابر خوردگی ساخته شده است و در سایز های 2/1، 8/3، 4/1، 4/3 و 1 اینچ بسته به نیاز و اندازه سیستم پنوماتیک قابل خریداری می باشد.
عملکرد اجزای واحد مراقبت و تفاوت فیلتر و رگلاتور
اگر یک تکه آهن را در نظر بگیرید که ما روی آن آب بریزیم و یا در معرض رطوبت قراردهیم آن آهن دچار زنگ زدگی می شود و دیگر کارایی برای ما ندارد. حال ما در سیستم های پنوماتیک اجزایی مانند شیر برقی، جک پنوماتیک و ابزار بسیار دیگری داریم که اغلب از جنس آهن و آلومینیوم ساخته شده اند و اگر رطوبتی در سیستم باشد باعث آسیب و خرابی سیستم پنوماتیک می شود. پس کار واحد مراقبت در سیستم بسیار مهم است.
واحد مراقبت از سه بخش تشکیل شده است که عبارتند از:
- فیلتر پنوماتیک (Filter)
اولین قسمت واحد مراقبت ها که هوا وارد آن می شود فیلتر است. هوایی که از کمپرسور وارد فیلتر می شود دارای رطوبت و گرد و غبار می باشد پس وارد محفظه ی فیلتر های پنوماتیک می شود. درون این فیلتر ها یک سنگ فیلتر برنجی یا نمدی وجود دارد با درصد میکرون تقریبا 20 برای جذب ناخالصی های هوا استفاده می شود.
سنگ فیلتر نمدی به دلیل درصد جذب بالا طول عمر و کیفیت بیشتری نسبت به نمونه برنجی دارد. حتی در مواردی که فیلتر در طولانی مدت استفاده شده باشد این سنگ فیلتر برنجی ممکن است بالعکس عمل کرده و گرد و غبار را وارد هوا کند. پس سنگ فیلتر کار تصفیه را برای ما انجام می دهد و هوای تصفیه شده و پاک را به قسمت بعدی یعنی رگلاتور می دهد. این فیلتر ها در سایز های مختلف به صورت تکی و هم به همراه واحد مراقبت در سیستم استفاده می شود.
اجزای تشکیل دهنده ی فیلتر:
- بدنه فیلتر با جنس پلاستیکی
- سنگ فیلتر که با حرکت چرخشی که دارد و درصد میکرون بالا گرد و غبار جذب می کند و هوا را تصفیه می کند.
- مخزن رطوبت که با پیچی که در پایین خود دارد می توان رطوبت را تخلیه کرد.
پس در زمانی که شما نیاز به تنظیم فشار هوا را در سیستم خود ندارید می توانید به جای استفاده از واحد مراقبت تنها از یک فیلتر تکی استفاد کنید. تمامی مدل های با کیفیت این فیلتر های تکی را با برند های همچون HPC، PNEUCONTROL با طرح های FESTO و SMC خریداری کنید.
- رگلاتور پنوماتیک (Regulator)
رگلاتور ها کار تنظیم فشار را با استفاده از پیچ تنظیم و فنری که درون آن به کار رفته را برای ما انجام می دهد. که این فشار به طور معمول روی ابزار های بادی 2/6 بار است. در اغلب مدل ها یک گیج هم بر روی آن وجود دارد تا با استفاده از آن بتوانیم نمایش فشار را مشاهده کنیم. با استفاده از آن گیج می توانیم بفهمیم فشار سیستم ما چند بار است یا اصلا روشن یا خاموش است و چقدر نوسان فشار در سیستم خود داریم.
نکته ی مهم تری که می توان از آن فهمید این است که رگلاتور ما فشار را تنظیم می کند یا خیر . اگر رگلاتور ما کار نکند ما فشار هوای پر نوسانی را داخل سیستم خود شاهد هستیم که باعث آسیب به سیستم پنوماتیک می شود.
رگلاتور های تولیدی معمولا الهام گرفته از چند طرح برای برند های مشهور و با کیفیت هستند که برای نمونه می توان به SMC، AIRTAC، AFC اشاره کرد. تمامی این طرح ها عملکردی مشابه همدیگر را دارند.
رگلاتور معمولا در قالب واحد مراقبت استفاده می شود اما در بعضی از موقعیت با توجه به نیاز و سیستم تکی هم به کار می رود.
علت خرابی رگلاتور ها و جلوگیری از آن
نکته ای که در مورد رگلاتور ها باید به آن توجه کرد این است که بعد استفاده مدت زیادی از این وسیله ممکن است ما با نشتی هوا مواجه شویم. این مشکل معمولا از اورینگ داخل رگلاتور است که از حالت آب بند خارج شده و هوا می کشد و کار تنظیم فشار را درست انجام نمی دهد.
راه حل قطعی برای این مشکل وجود ندارد و این رگلاتور ها طول عمر مشخصی دارند و باید تعویض شوند. اما برای استفاده بیشتر از این تجهیز بهتر است از جنس های باکیفیتی استفاده کنید تا مدت زمان بیشتری از آن بتوانید استفاده کنید. یکی از مواردی که نشان دهنده کیفیت بالای اون رگلاتور هست وجود قفل کن می باشد.
در ادامه اگر با اصلاح اورینگ مشکل برطرف نشد باید به سراغ فنر تنظیم فشار برویم.
- روغن زن پنوماتیک (Lubricator Unit)
همه ی ابزار های بادی نیاز دارند که روغن را به صورت مستمر در مدار باد خود داشته باشند که نشان دهنده ی این امر وجود کلمه ی Oil Daily است. روغن از طریق ورودی باد بالا کشیده می شود و آن را پودر کرده و به صورت پاششی داخل مدار می فرستد.
دستگاه بسته به نوع مصرف، شیلنگ پنوماتیک سیستم و سایز واحد مراقبت تعیین می شود. برای ابزار های کوچک از سایز 4/1 اینچ و سایز بزرگتر از آن 8/3 و برای ابزار های بادی روتین کارگاهی از سایز 2/1 اینچ استفاده می شود. سایز های بالاتر آن یعنی 4/3 و 1 اینچ برای ورودی باد کمپرسور های بزرگ استفاده می شود.
نکته ی مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که ابزار های بادی با دور بالای حرکت که مثال آن را می توانید یک فلز مینیاتوری در نظر بگیرید با 58000 دور نیاز بیشتری به روغن کاری دارد به این دلیل که گردش بالا موجب رسوب و اصطحکاک بیشتر می شود. برای اضافه کردن روغن به محفظه روغن زن می توانید از روغن 10 معمولی استفاده کنید.
پس عملکرد واحد مراقبت باعث می شود هوا رطوبتش گرفته شود و عملیات روغن زنی به آن نیز انجام شود پس موتور دستگاه در نرم ترین حالت ممکن با فشار باد تنظیم شده کار می کند.
انواع واحد مراقبت پنوماتیک
واحد مراقبت ها در سیستم پنوماتیک بر اساس مشخصات فنی، کیفیت فیلتر، ظرفیت فشار سنج و حجم مخزن روغن زن در مدل های مختلفی تولید شده اند. که دو مدل پر طرفدار آن دو تکه که به آن فیلتر رگلاتور و مدل سه تکه آن که واحد مراقبت کامل هم گفته می شود. تفاوت این دو مدل در داشتن روغن زن یا بالعکس آن می باشد.
اما اگر بخواهیم بر اساس عملکرد به صورت دستی یا اتوماتیک که کار تخلیه و فیلتر را شامل می شود آنها را دسته بندی کنیم به سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند.
- اتوماتیک (Automatic Drain)
در سیستم های پنوماتیکی که دارای دستگاه های متعدد بادی هستند نیاز به دفعات تخلیه زیاد و خودکار را دارند یا در موقعیت هایی که دسترسی به واحد مراقبت دشوار است ما می توانیم از واحد مراقبت اتوماتیک استفاده کنیم.
- نیمه اتوماتیک (Semi Auto Drain)
اگر کاربری فیلتراسیون در کارگاه های عمومی و صنعت هایی که حساسیت زیادی ندارند باشد اما دستگاه های منبع هوا و کمپرسور های زیادی استفاده می شود می توان از واحد مراقبت نیمه اتوماتیک استفاده کرد.
- دستی
در این مدل نیز همانطور که از اسم آن متوجه می شوید هر دو کار تخلیه و قطع خروجی به صورت دستی انجام می شود. این نوع در سیستم های کوچک کارگاهی یا برای سیستم هایی که یک ابزار بادی دارند و حساسیت زیادی وجود ندارد و اغلی مصرف پایینی دارند استفاده می شود.
برند های تولید کننده فیلتراسیون
شرکت های تولید کننده تجهیزات پنوماتیک به دلیل کارایی بسیار زیاد و حیاتی واحد مراقبت از تولید این ابزار غافل نشده و آن را در انواع دو تکه یا سه تکه و به صورت فیلتر و رگلاتور تکی تولید کرده اند. تمامی این واحد مراقبت ها مکانیزم مشابهی دارند و یکی از عوامل افزایش طول عمر سیستم های پنوماتیک و تجهیزات به کار رفته در آن محسوب می شوند.
| SMC Corporation | ژاپن |
| Festo AG & Co. KG | آلمان |
| Bürkert | آلمان |
| AirTAC | چین |
| Metal Work Pneumatic | ایتالیا |
| Parker Hannifin | ایالات متحده آمریکا |
| Norgren | بریتانیا |
| Aventics | آلمان |
| PNEUCONTROL | چین |
در شرکت های تولید کننده ی آسیایی نیز می توان به برند های مشهوری را مانند FORWARD، PNEUCONTROL، HPC، E.MC، ELITE، BLCH، YPC، TPC، SKP، XCPC، LMC، THB، MINDMAN، AIRTAC، SHAKO نام برد.
