زبان های برنامه نویسی، دستورالعمل های اجرایی را در اختیار دستگاه پی ال سی می گذارند؛ این دستورات با توجه به استاندارد IEC1131، در محیط به خصوصی نوشته شده و شامل فرمان های کنترلی مختلف هستند. همه انواع plc از جمله پی ال سی دلتا با کمک زبان های برنامه نویسی خاصی کار می کنند.
این زبان ها، برنامه لازم را در اختیار تجهیزات اتوماسیون صنعتی قرار می دهند و plc وظیفه اجرای دستورالعمل ها را بر عهده دارد. گستردگی کاربرد این سیستم های کنترلی باعث شده است زبان های برنامه نویسی مختلفی مانند Instruction List، SFC، LD و… به وجود بیاید.
زبان IL برای برنامه نویسی plc
IL یا Instruction List یکی از راحت ترین زبان های برنامه نویسی برای plc شناخته می شود که به اسمبلی شبیه است و آن را در دسته برنامه های سطح پایین قرار می دهند. اگر با اسمبلی کار کرده باشید، استفاده از IL برایتان کار سختی نخواهد بود.
- در IL مجموعه دستورالعمل هایی که عملگر یا عملوند هستند، اجرا می شوند.
- این زبان کدهای فشرده مختلفی دارد، اما با وجود این مزیت ها اکنون منسوخ شده است و دیگر کسی از آن استفاده نمی کند.
- از مزیت های دیگر IL می توان به استفاده راحت و ساده، قابل فهم و یادگیری آسان، گزینه ای عالی برای منطق گسسته و طراحی گرافیکی اشاره کرد.
چالش های زبان برنامه نویسی IL
اما IL ویژگی های منفی هم دارد که نباید از آنها چشم پوشی کنید. از جمله این عیب ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در بر گیری فضای زیادی از صفحه به دلیل محیط گرافیکی،
- محدودیت های زیاد
- ساختار اطلاعاتی ضعیف
- اجرای کند و زمانبر
SFC، از زبان های برنامه نویسی PLC
SFC یا Sequential Function Chart به عنوان بهترین زبان برنامه نویسی plc به منظور عملیات های متداول و همزمان بهترین گزینه به شمار می آید. اگر به زبان های کدنویسی کامپیوتر تسلط ندارید، ما SFC را پیشنهاد می دهیم، چون با محیط گرافیکی اش قطعا در کد نویسی هرچه بهتر کمکتان می کند.
- عملیات کنترلی در SFC به یکدیگر متصل هستند و به ترتیب قرار گرفته اند.
- در SFC امکان اطلاع از بلوک های منطقی با ورودی و خروجی وجود دارد.
- با استفاده از SFC کدنویس ها امکان تقسیم کردن یک فرآیند به چند مرحله مختلف را دارند؛ مثلا می توانند یک واکنش مختلف را برنامه ریزی کنند تا هر عمل آن در بازه زمانی مشخصی اجرا شود.
- شما به واسطه این برنامه می توانید مراحل مختلف یک فرآیند را به صورت فعال یا غیر فعال در آورید.
برنامه نویسی plc با زبان LD
LD یا Ladder Diagram را بدون شک می توان به عنوان بهترین زبان برنامه نویسی LD معرفی کرد، چون درک بسیار راحتی دارد و خیلی ساده است؛ برای همین کدنویس ها در مدت زمانی کوتاه به آن مسلط می شوند.
- بسیاری از کارشناس ها مدار فرمان را در برق به LD تشبیه می کنند.
- این برنامه به دلیل نظم ساختاری اش، توسط بسیاری از برنامه نویس ها استفاده می شود.
- از مزیت های LD می توان به عیب یابی راحت و ساده و طراحی گرافیکی اشاره کرد.
- اما ساختار اطلاعاتی LD ضعیف است و به دلیل گرافیکی بودن فضای زیادی از صفحه را اشغال می کند. همچنین محدودیت هایی نیز دارند و نسبت به سایر برنامه های کد نویسی، کندتر است.
زبان برنامه نویسی پی ال سی FBD
FBD یا Function Block Diagram با سیستم دیاگرام کار می کند و در لیست انواع زبان های گرافیکی قرار می گیرد. کدنویس ها در این زبان از یک سری بلوک های هم ردیف استفاده می کنند تا پروژه های مختلفشان طراحی شود.
- ربط دهنده این بلوک ها به یکدیگر خطوط قابل اتصال نیز هستند.
- از قابلیت های FBD می توان به حجم پایین کدها، گروه بندی، عیب یابی راحت، طراحی گرافیکی و عدم تکرار اشتباه اشاره کرد.
- این زبان برنامه نویسی، عیب هایی نیز دارد که شامل نوشتن بعضی دستورها به صورت نوشتاری و عدم تناسب برای کارهای متوالی است.
زبان برنامه نویسی ST برای PLC
کمیسیون بین الملل الکترونیک زبان حرفه ای و بسیار مناسبی را برای برنامه ریزی plc به کدنویس ها معرفی کرد که با نام ST یا Structured Text شناخته می شود. شباهت زیاد ST به سایر زبان های برنامه سازی مثل C، بیسیک یا پاسکال باعث می شود بسیاری از کدنویس های فعال بتوانند به محیط این زبان نیز مسلط شوند.
- ST با ساختار متنی اش به عنوان قدرتمندترین و بهترین زبان برنامه نویسی plc شناخته و باعث اجرای منطق های پیچیده ریاضی می شود.
- البته ST به همه پیشنهاد نمی شود؛ تنها کسانی که در زمینه کدنویسی مهارت و دانش کافی را دارند، می توانند به حوزه برنامه نویسی با ST نیز وارد شوند و حرفی برای گفتن داشته باشند.
- ST مزیت های زیادی مثل قابلیت اتصال به زبان های دیگر، اجرای سریع برنامه ها و قابلیت حل مسئله های پیچیده دارد.
- اما اجرا و یادگیری این زبان سخت و دشوار است و به دلیل عیب یابی سخت و پیچیده بسیاری از افراد عطایش را به لقایش می بخشند و به سراغ دیگر زبان های برنامه نویسی مخصوص plc می روند.
- برای اینکه یک برنامه را توسط زبان ST اجرا کنید، نیاز به زمان زیادی دارید.
کدام زبان برنامه نویسی را انتخاب کنم؟
به غیر از IL که هم اکنون منسوخ شده است و کسی از آن استفاده نمی کند، شما می توانید به سایر زبان ها مثل ST، FBD، LD و SFC مسلط شوید که هر کدام ویژگی ها و مزیت های خارق العاده دارند، اما در عین حال شامل ویژگی های منفی مختلفی نیز می شوند که قبل از انتخاب باید حتما در مورد آنها اطلاعات و دانش کافی به دست بیاورید.
شما باید زبانی را انتخاب کنید که عملکرد مناسبی دارد و باعث تغییر در عملکرد دستگاه پی ال سی نیز می شود. همچنین باید به محیط این زبان نیز عادت کنید و با ویژگی های مختلف آن آشنا شوید تا بتوانید بدون هیچ مشکلی کد نویسی کنید.
حرف آخر
با استفاده از بهترین زبان برنامه نویسی plc می توانید در مدت زمان بسیار کوتاه، برنامه های حرفه ای و بسیار پیچیده ای را بدون هیچ مشکلی بنویسید و با پی ال سی اجرا کنید. از زبان های برنامه نویسی رایج برای کنترل عملکرد پی ال سی می توان به IL یا Instruction List، SFC یا Sequential Function Chart، LD یا Ladder Diagram، FBD یا Function Block Diagram، ST یا Structured Text اشاره کرد. هر کدام از این زبان ها با توجه به کاربرد مورد نظر PLC در تجهیزات اتوماسیون توسط برنامه نویسان مورد استفاده قرار می گیرد.
